" زندگي به شرط خنده " از تبديل شدن به يك سريال خانوادگي پرهيز دارد

مهدي مظلومي، كارگردان اين سريال در خصوص روند شكل گيري آن به خبرنگار تلويزيوني " مهر " گفت :  پس از اينكه مجموعه تلويزيوني " كمربندها را ببنديم " به اتمام رسيد، طرح اوليه اين كار شكل گرفت و پس از عيد 84 به همراه تهيه كننده براي نگارش طرح و آماده سازي براي توليد اقدام لازم صورت گرفت. حدود 8 ماه روي طرح كار كرديم و از همان ابتدا نگارش فيلمنامه به صورت جدي زير نظر محسن تنابنده آغاز شد. در هنگام نگارش روي تغيير شرايط داستان و شخصيت ها به طور مرتب بحث و كار كرديم و بر اساس روابط ميان آدمها متن قسمت هاي مختلف سريال نوشته شد.

وي خاطر نشان كرد:  بر اساس برنامه ريزي كه صورت گرفت تا شروع مرحله پيش توليد و كليد خوردن سريال حدود 30 قسمت از متن سريال براي توليد به طور كامل آماده شد و زماني كه ما ساخت سريال را آغاز كرديم، حدود يك سوم از متن مجموعه آماده و كامل شده بود. چون از ابتدا ما قصد داشتيم كه تمامي قسمت هاي سريال بر اساس متن از پيش نوشته شده به اجرا در بيايد و استفاده از بداهه كمترين بخش داستان ها را به خود اختصاص بدهد.

اين كارگردان در پاسخ به اينكه تا چه اندازه از تجربه ساخت مجموعه هاي تلويزيوني 90 قسمتي قبلي خود استفاده كرده و براي ارتقاي كيفي اثر چه تمهيدي به كار بسته است، توضيح داد:  مهمترين مساله اي كه از ابتدا ما به آن توجه ويژه اي داشتيم اين بود كه سريال تا حد زيادي از هجو و لوده دور باشد و بتوانيم با به كارگيري متني قابل اعتنا و برخوردار از ويژگي هاي نمايشي و تلويزيوني قابل اعتنا و تاثير گذار اثري جذاب و در عين حال سنگين را ارايه كنيم. به همين خاطر به سمت استفاده از نيروهاي جديد سوق پيدا كرديم تا به اين وسيله هم به نيروهاي جوان تر فرصت مطرح شدن بدهيم و هم اينكه بتوانيم شرايط تازه ايي را در طراحي و ارايه فيلمنامه ها به وجود بياوريم.

مظلومي در پاسخ به اينكه در ابتدا قرار بود فتحعلي اويسي در اين سريال حضور داشته باشد اما هنگام توليد تصميم ديگري گرفته شد، اظهار داشت:  اين مساله در ابتداي شكل گيري سريال مطرح شده بود. اما با نگارش داستان و تغييرهاي مكرري كه در آن داده شد ما به كاركتري دست پيدا كرديم كه با ويژگي هاي نقش پردازي اويسي بسيار متفاوت بود و به عبارتي نقش با اين بازيگر هماهنگي نداشت. به همين خاطر ما به دنبال بازيگر ديگري رفتيم كه ويژگي ها و خصوصيات اصلي نقش با نوع بازي او هماهنگي بيشتري داشته باشد.

وي در پاسخ به اينكه چگونه در نگارش متن به شخصيت خشايار مستوفي رسيدند و براي تكراري نشدن شرايط رفتاري و حركتي اين كاركتر با آنچه در مجموعه تلويزيوني " زير آسمان شهر " ارايه شده بود چه نكاتي مد نظر قرار گرفت، به  مهر اعلام كرد:  كاركتري كه ما طراحي كرده بوديم در مجموع به اين شخصيت نزديك بود و به نظر من هيچ اشكالي ندارد كه در يك مجموعه طنز تلويزيوني از شخصيتي استفاده كرد كه در سريال ديگري به خوبي جا افتاده است و مردم آن را دوست دارند، اما ما به اين نكته هم توجه داشتيم كه اين شخصيت در " زندگي به شرط خنده " همانند سريال قبلي نباشد. به همين خاطر هم تلاش كرديم از پتانسيل هاي اين شخصيت كه در سريال قبلي استفاده چنداني از آنها نشده بود، به طريقي كه با داستان ما هماهنگي داشته باشد، به شكلي خلاق استفاده كنيم. بنابراين به ابعاد مختلف شخصيتي و روحي اين كاركتر توجه كرديم و آن را از شخصيتي منفي كه از وجوه نه چندان مثبت برخوردار است، او را تبديل به شخصيتي مثبت و حتي خوب كرديم كه اشتباهاتش بيشتر به خاطر جهل است تا اينكه به صورت ذاتي شخصتي منفور و بد باشد.

اين كارگردان ادامه داد:  ما به بيننده تاكيد مي كنيم كه آنچه خشايار مستوفي به اشتباه انجام مي دهد، حاصل بد ذاتي و نكات منفي روحي او نيست، بلكه بيشتر به خاطر جهل و ناداني است كه در اين شخصيت وجود دارد و دليلي براي كارهاي بد او مي شود. خشايار در بسياري از موقعيت ها و قسمت هاي داستان احساساتي مي شود، براي خود لحظات تنهايي و تفكر دارد و در مجموع با ارتكاب اشتباهات خود افكار منفي و نامناسبي را دنبال نمي كند.

سازنده " زندگي به شرط خنده " در پاسخ به اينكه وي در هنگام استفاده از شخصيت خشايار مستوفي دچار اين دغدغه كه امكان دارد اين شخصيت با مخاطب ارتباط لازم را برقرار نكند و به خاطر وجوه شخصيتي تكراري كه دارد اين احتمال مي رود كه بيننده آن را قبول نكند، يادآور شد:  يكي از اهداف ما در طراحي اين كاركتر كم كردن وجوه منفي شخصيتي خشايار و بد آموزي هايي بود كه وي پيش از اين نشان مي داد. از سوي ديگر، ما در كنار خشايار يك شخصيت قوي ديگر به نام جهانگير قرار داديم تا اگر مخاطب با خشايار ارتباط لازم را برقرار نكرد ما با استفاده از ويژگي هاي جهانگير داستان سريال را به طريقي اصلاح كنيم.

وي در ادامه راجع به اينكه اين كارگردان همواره در سريال هايش از محل هايي براي وقوع داستان استفاده مي كند كه بديع و تازه هستند و پيش از آن در كمتر سريالي ديده شده  كه در اين اثر هم به سراغ لوكيشن فيلم رفته است، اما در عمل داستان هايي كه در اين سريال شكل مي گيرد مي تواند در هر نقطه ديگري هم اتفاق بيفتد، توضيح داد: در سريال هاي قبلي نيز نامتعارف بودن محل وقوع داستان باعث مي شد بيننده ارتباط لازم را با سريال برقرار نكند. به همين خاطر در اين سريال ما به جاي اينكه وابستگي زيادي ميان متن و محل وقوع داستان ها به وجود بياوريم، شخصيت هايي را در داستان مطرح كرديم در اصل سر جاي خود نيستند و جايگاه ديگري را دوست دارند. براي نمونه جهانگير فردي دست و پا چلفتي است كه در كارهاي خود همواره دچار اشتباه مي شود، اما به خيال خود مامور آتش نشاني بسيار خوبي است يا خشايار فقط يك سرايدار است اما سعي مي كند خود را در بين اطرافيانش مالك جا بزند و همواره به اين مساله اشاره دارد. بهرام نيز در انديشه خود بازيگري توانا است اما به هيچ وجه در اين كار موفق نيست. در اصل اين آدمها هر جايي مي توانند باشند و چون سرجاي خود قرار ندارند، در هر موقعيتي هرج و مرج به وجود مي آورند و در نتيجه شرايط ايجاد موقعيت خنده آوري را فراهم مي سازند و اين مسايل و شرايط به لوكيشن وابستگي چنداني ندارد.

مظلومي ادامه داد:  تاكنون 16 قسمت از اين سريال پخش شده و بر اساس برنامه ريزي قرار است تا 90 شب برنامه داشته باشيم، به همين خاطر ما سريال را با اتفاقات عجيب و غريب و باور نكردني آغاز نكرديم، بلكه از ابتدا با معرفي 5 شخصيت سعي كرديم كه بيننده شناخت كافي از كاركترهاي اصلي را پيدا كند و پس از اينكه اين شخصيت ها به اندازه كافي باور پذير شدند، شرايط قصه شكل متفاوت با اتفاقات گوناگون به خود بگيرد. بايد به اين نكته توجه داشت اين شخصيت ها به اندازه اي گسترده و دقيق طراحي شده اند كه در شرايط مختلف با توجه به وجوه شخصيتي خود واكنش نشان مي دهند. اين برنامه نخستين مجموعه تلويزيوني 90 شبي است كه در شب اربعين برنامه داشته است. دليلش اين است كه هر حرف و حركت شخصيت ها جدي گرفته مي شود و روي آن حساب باز مي كنيم. ما در اين سريال از تبديل شخصيت ها به تيپ و لوده بازي هاي سبك پرهيز كرديم تا شخصيت ها هم باور پذير باشند و هم  اينكه از توانايي ابراز جنبه هاي شخصيتي خود در موقعيت هاي مختلف برخوردار شوند.

كارگردان اين سريال طنز در پاسخ به اينكه با توجه به توليد سريال هاي خانوادگي و اجتماعي در تلويزيون و استفاده اين آثار از مبوضوع هاي خانوادگي و اجتماعي مشترك كاملا" طبيعي به نظر مي رسد كه بيشتر مضامين تكراري شده اند، اما در اين سريال هيچ زاويه ديد تازه اي ارايه نمي شود و همان موضوع هاي واحد به صورت مستقيم عرضه مي شوند، به خبرنگار مهر توضيح داد:  با اين مساله موافق نيستم. چون ما از ابتدا به اين موضوع توجه داشتيم كه سريال مضمون خانوادگي و تكراري به خود نگيرد. ما مسايل و موضوع ها جامعه از جنبه هاي مختلف را در قالب رفتار و ايجاد موقعيت هاي گوناگون شخصيت هاي داستان گنجانديم. آنچه كه ما به طور مشخص در مورد شخصيت هاي اين سريال در نظر گرفتيم اين بود كه اين افراد " ناتمام " هستند وهمين مساله باعث ايجاد كمدي در داستان مي شود. ما از ايجاد شرايطي كه سريال به سمت مضامين خانوادگي صرف برود اجتناب كرديم. هر چند كه با وجود تكراري بودن، استفاده از مضامين خانوادگي علاقه و توجه بيننده عام را تضمين مي كند. حتي زوجي كه در داستان مطرح مي شوند هنوز مراسم ازدواج نگرفته اند و به خاطر مسايل ومشكلات مختلفي كه دارند هنوز به خانه مشترك نرفته اند. حتي ما در اين سريال يك مراسم ازدواج هم نداريم. در مورد شخصيت ها نيز توجه به اينكه سريال به سمت كارهاي خانوادگي و كليشه برود، پرهيز كرده ايم. براي نمونه شخصيتي همانند جهانگير همواره از كمبود محبت و بدبختي هاي مختلفي كه دارد در رنج و عذاب است و همين مساله در كنار دست و پا چلفتي بودن، او را به سمت خلق موقعيت هاي مختلف سوق مي دهد.

وي ادامه داد:  ما به دنبال ايجاد موقعيت هاي طنزي رفتيم كه درون اين خانواده و افراد اتفاق نمي افتد. بلكه در پي اين بوديم كه مسايل از بيرون خانواده به آنها انتقال پيدا كند و به نوعي با انجام رفتارها و واكنش هاي مختلف فراگيرتر و شكل اجتماعي به خود بگيرد تا داستان فراگيري اش را حفظ كند. اما از ارايه حرف هاي پيچيده به وسيله شخصيت ها پرهيز كرديم و كار را به سمت استفاده از موقعيت ها و شرايط پيش آمده سوق داديم.

مظلومي درباره دليل اينكه بازيگران دو شخصيت اصلي داستان در تيتراژ معرفي مي شوند، اما هنوز وارد داستان ها نشده اند و اينكه ورود آنها در قسمت هاي بعدي احتمال دارد به خاطر عدم بازشناخت از سوي مخاطب با بازخورد و واكنش منفي مواجه شود، گفت: ما تا انتهاي داستان و ماجراهاي اين سريال را تعريف و به دقت بخش بندي كرده ايم و به خوبي مي دانيم كه هر كدام از اين شخصيت ها و داستان زندگي آنها به كدام سو مي رود. بنابراين در مورد تمامي كاركترها نيز به دقت بررسي و طراحي لازم داستاني صورت گرفته است. دو شخصيتي كه به آن اشاره شد نيز از حدود قسمت 30 به بعد وارد داستان مي شوند و به اين وسيله شخصيت هاي تازه با خود فضا و موج جديدي را به همراه مي آورند كه روي داستان ها تاثير مي گذارد و فضاي متنوع و قابل توجهي را ايجاد مي كند.

سازنده مجموعه تلويزيوني " زندگي به شرط خنده " در خصوص اينكه تعدادي از بازيگران اين سريال با آنكه در ديگر آثار طنز تلويزيوني از خود نقش پردازي مناسبي ارايه كرده اند - سحر ولد بيگي و علي صادقي - اما در اين سريال چندان به چشم نمي آيند، توضيح داد:  علت اين است كه ما در اين سريال كار دشواري را انجام مي دهيم. ما در اين اثر از اين دو بازيگر، شخصيت هاي بسيار متفاوتي را خواسته ايم. ما اگر بخواهيم شرايط قصه را به سمت يك كار خانوادگي سوق بدهيم، به خوبي مي توانيم از توانايي هاي ولد بيگي و صادقي و بازي پر انرژي آنها استفاده كنيم. در صورتي كه ما از اين مساله پرهيز كرديم و همين مطلب موجب شده است كه بازي اين دو نفر به چشم نيايد. براي نمونه شخصيت نويد ( علي صادقي ) در سكوت و رخوت به پيش مي رود، اما داستان به گونه اي طراحي شده است كه ما بعدها از اين ويژگي ها استفاده مي كنيم. با اين حال ما مي بينيم نخستين تكه كلام هايي كه در جامعه از اين سريال گرفته مي شود، كلماتي است كه نويد استفاده مي كند. در هر حال بايد به اين نكته توجه داشت كه اين سريال 90 قسمتي است و نويسنده نمي تواند تمامي ويژگي هاي داستان را در چند قسمت ارايه كند و بايد آن را آرام آرام بروز دهد كه هر قسمت در جايگاه خود جذابيت لازم را براي مخاطب داشته باشد.

وي در خصوص اينكه نوسان كيفي كه به طور كامل در فيلمنامه به چشم مي خورد روي جذب مخاطب خاص تاثير منفي مي گذارد، اعلام كرد: مطلوب اين است كه كيفيت تمامي فيلمنامه هاي يك كار 90 قسمتي بسيار خوب باشد، اما فراز و فرودهاي قصه و به هر حال امكانات و شرايطي كه در توليد يك سريال 90 قسمتي حاكم است اجازه اين كار را نمي دهد. ما اگر بتوانيم اين سريال را به گونه اي ارايه كنيم كه در انتهاي كار يك سوم از فيلمنامه در حد خيلي خوب، يك سوم در حد متوسط و يك سوم معمولي باشد با توجه به امكانات، سطح توليد، فضاي سياسي و اجتماعي حاكم بر جامعه و سياست هاي سازمان صدا و سيما  كار بسيار خوبي ارايه كرده ايم. از فيلمنامه يك سريال 90 قسمتي نمي توان همانند متن يك فيلم سينمايي انتظار داشت كه همه چيز پيش بيني و از پيش طراحي شده باشد. بلكه اين كار با فراز و فرودهاي خاص خود مواجه است. اما نكته بسيار مهمي كه ما در اين سريال رعايت كرده ايم، اينكه تمامي سريال بر اساس فيلمنامه پيش برود و بخش اندكي از بداهه استفاده كند تا اثر به صورت پراكنده و رها شده ارايه نشود.

مظلومي در خصوص اينكه بيشتر سريال هاي طنز تلويزيوني كمترين توجه را به طراحي صحنه و لباس دارند و بيشتر لوكيشن هاي اين نوع آثار عوض مي شوند كه به خاطر محدوديت زياد در لوكيشن پس از چند قسمت سريال دچار تكرار مي شود، گفت:  اتفاقا" در اين سريال ما توجه زيادي به طراحي صحنه و لباس داريم. ما تلاش كرده ايم آكسسوار صحنه و لباس بازيگران بر اساس شرايط قصه تغيير كند و حال و هواي همان قسمت را به خود بگيرد تا به اين وسيله از نظر بصري تنوع به وجود بيايد. در ديگر سريال هايي كه من ساخته ام از " بدون شرح " تا " بانكي ها " و " كمربندها را ببنديم " اين مساله را رعايت كرده ام. در " زندگي به شرط خنده " نيز بيننده با بُعد و عمق طراحي مواجه است و ما از نماهاي باز استفاده مي كنيم و به اصطلاح بازيگرها به صحنه نچسبيده اند و به خوبي شرايط حضور طراحي صحنه ديده مي شود. شرايطي كه در بسياري از مجموعه هاي طنز تلويزيوني رعايت نمي شود.

به گزارش مهر ، مجموعه تلويزيوني " زندگي به شرط خنده " كه نام اوليه آن " به گيرنده‌ها دست نزنيد " بود به سرپرستي محسن تنابنده و 7 هفته نويسنده ديگر در حال نگارش است كه علي وارسته و محمد سهيلي از جمله همكاران نويسنده متن‌هاي اين سريال هستند. داستان اين سريال درباره خشايار مستوفي است كه به عنوان پيشكار در خانه افشار زندگي مي كند كه سال ها قبل به خارج از كشور سفر كرده و خانه را به اين پيشكار سپرده است. تنهايي و مشكلات مالي موجب مي شود تا وي به صورت موقت و در مدت زمان هاي كوتاه اين باغچه را به گروه هاي تصويربرداري برنامه ساز و فيلمساز كرايه دهد و از اين راه كسب درآمد كند. حضور هر يك از گروه ها اتفاقاتي را به وجود مي آورد. در اين بين يك روز صاحبخانه، تصوير سرايدار و فضاي كلي خانه خود را در تلويزيون مي بيند و به خانه‌اش بازمي‌گردد تا آن را پس بگيرد...

در مجموعه تلويزيوني " زندگي به شرط خنده " حميد لولايي، يوسف تيموري، سحر ولد بيگي، محسن تنابنده، علي صادقي و رضا داوود نژاد ايفاي نقش مي كنند. همچنين محمدرضا كاظمي   مدير فيلمبرداري، فرشيد احمدي   صدابردار، تقي وارسته   طراح نور، فروزان جليلي فر   طراح صحنه و لباس، محمد قومي   طراح چهره پردازي و مهدي اسلامي   تدوينگر اين پروژه هستند.

محمدرضا مفيدي تهيه كنندگي اين سريال را بر عهده دارد و در قالب 90 قسمت 30 تا 40 دقيقه‌اي از شبكه پنج سيما در حال پخش است.